Объем Мирового океана, по последним данным ученых, составляет 1338 млн. км³, или примерно 96,5% всей воды на Земле. В мировых запасах вода имеет три состояния: жидкое (соленая и пресная), твердое (пресная) и газообразное (также пресная).

Пресная вода содержится в таких объектах гидросферы, как реки, озера и недра земли. Запасы водных ресурсов на Земле неисчерпаемы, так как они непрерывно возобновляются в процессе глобального круговорота воды. Быстрее всего обновляются воды рек — за 10—12 суток, пары атмосферы обновляются в среднем каждые 10 суток, почвенная влага — ежегодно.

По разным подсчетам, доля пресной воды в общем количестве воды на Земле составляет 2—3% (31—35 млн км³), причем более половины из этих запасов содержится в виде льда. Ледниковые покрытия Арктики и Антарктики составляют 24 млн км³— 69% всех земных пресных вод. Человечество условно располагает 0,3%, или 93 тыс. км³, пресных вод, которые могли быть использованы для хозяйственно-экономических целей, из которых 30% приходится на подземные воды и только 0,12% — на поверхностные воды рек и озер.

Вода является одним из условий существования жизни на Земле, это колыбель жизни. Да и первые очаги культурной жизни возникали вдоль рек и берегов морей. Ныне снабжение населения и производства пресной водой стало важнейшей проблемой — проблемой номер один развития всего человечества. Дело в том, что только 2% всей воды на Земле приходится на пресную воду, которая может использоваться в бытовых и производственных целях.

Вода в производстве

Достаточно привести такие примеры, показывающие количество необходимой воды в современном производстве. Для добычи 1 тонны угля необходимо 3 тонны воды; для изготовления 1 г стали и бумаги — 250—300 тонн воды. Еще выше потребность в воде в сельском хозяйстве: 1 тонна урожая пшеницы поглощает 1500 тонн воды, риса — 4000 тонн, а хлопка — 10 000 тонн; для производства 1 тонны мяса нужно не менее 50 кг воды.

В связи с бурным развитием хозяйства и неразумным использованием воды сточные воды промышленных и бытовых предприятий часто загрязняют реки и озера. Уже теперь в ряде стран на протяжении десятков тысяч километров вода в реках непригодна для питья. Гибнет рыба, чахнет растительность. Загрязняется и Мировой океан. Отдельные страны сбрасывают в него радиоактивные отходы, химические отравляющие вещества. Океан загрязняется и от судоходства. В течение года в воды океанов и морей сбрасывается не менее 14 тыс. тонн мазута. По поверхности Мирового океана дрейфуют миллионы тонн пластиковых отходов, причем, по оценкам экспертов, 80% этого мусора попало в океан с суши и лишь 20% было сброшено или смыто с кораблей. Мусор наносит вред более чем 250 видам морских животных и птиц и выделяет в воду токсичные вещества.

 

Ғалымдардың соңғы пікірі бойынша, мұхиттардың көлемі 1338 миллион км3, немесе жер бетіндегі барлық судың 96,5% құрайды. Әлемдік қорларда судың үш күйі бар: сұйық (тұзды және тұщы), қатты (тұщы) және газ тәрізді (сонымен қатар тұщы).

Тұщы су өзен, көл және жер қойнауы сияқты гидросфера нысандарында болады. Әлемдегі су ресурстары таусылмайтын болып табылады, өйткені олар жаһандық су айналымы процесінде үнемі жаңарып отырады. Ең тез жаңарынады өзен суы ып 10-12 күнде, атмосфералық булар әр 10 күн сайын жаңарып отырады, ал топырақтың ылғалдығы – әр жыл жаңарып отырады.

Түрлі бағалаулар бойынша жердегі судың жалпы көлеміндегі тұщы судың үлесі 2-3% құрайды (31-35 млн км3), бұл қорлардың жартысынан көбі мұз түрінде болады. Арктика мен Антарктиканың мұздық қабаттары 24 миллион км3 құрайды - бұл жердегі тұщы судың үлесі 69 %. Адамзат шартты түрде 0,3% немесе 93 мың км3 тұщы суды алады, оны шаруашылық-шаруашылық мақсатында пайдалануға болады, оның 30% -ы жер асты сулары мен 0,12% -ы өзендер мен көлдердің үстіңгі суларына болып табылады.

Су - жер бетіндегі тіршіліктің негізгі көзінің бірі, ол тіршілік бесігі. Алғашқы мәдени өмірдің орталықтары өзендер мен теңіздердің жағасында пайда болды. Бүгінгі таңда халықты сумен қамтамасыз ету және тұщы су өндіру бүкіл адамзаттың дамуындағы басты проблемаға айналды. Өйткені жер бетіндегі барлық судың тек 2% -ы тұрмыстық және өнеркәсіптік мақсаттарда пайдалануға болатын тұщы су.

Өндірістегі су

Заманауи өндірісте қажет судың мөлшерін көрсететін мынандай мысалдарды келтіруге болады. 1 тонна көмір өндіру үшін 3 тонна су қажет; 1 г болат пен қағазды өндіру үшін - 250-300 тонна су. Ауыл шаруашылығындағы суға деген сұраныс одан да жоғары: бидайдың 1 тоннасы 1500 тонна суды, күріш - 4000 тонна, мақта - 10 000 тонна сіңеді; 1 тонна ет өндіру үшін кем дегенде 50 кг су қажет.

Экономиканың қарқынды дамуы мен өнеркәсіптік және тұрмыстық кәсіпорындардың суды негізсіз пайдаланылуына байланысты ағынды суларды; өзендер мен көлдерді ластайды. Қазірдің өзінде бірнеше елдерде ондаған мың шақырымнан асатын өзендердегі су ішуге жарамсыз. Балықтар жойылып, өсімдіктер қурап қалған. Мұхиттар да ластаған. Кейбір елдер оған радиоактивті қалдықтар мен химиялық улы заттарды тастайды. Бір жыл ішінде мұхиттар мен теңіздердің суларына кем дегенде 14 мың тонна мазут төгіледі. Миллиондаған тонна пластикалық қалдықтар мұхиттардың бетіне ағып кетеді. Сарапшылардың пікірінше, бұл қоқыстың 80% -ы құрлықтан мұхитқа түсіп, тек 20% -ы кемелерден лақтырылған болып есептеледі. Қоқыс теңіз жануарлары мен құстардың 250-ден астам түріне зиян келтіреді.